Spasticiteit
Overzicht
Spasticiteit is een complexe bewegingsstoornis die een grote invloed kan hebben op iemands kwaliteit van leven en integratie in de maatschappij. In dit artikel gaan we in op wat spasticiteit is, de oorzaken en de verschillende behandelmogelijkheden voor mensen met spasticiteit na een beroerte, multiple sclerose en cerebrale parese.
[blockquote align="none" author="John Hopkins Medicine"]
Wereldwijd lijden meer dan 12 miljoen mensen aan spasticiteit, waaronder ongeveer 80 procent van de mensen met cerebrale parese en 80 procent van de mensen met multiple sclerose.
[/blockquote]
Meer informatie over beroerte.
Symptomen
Spasticiteit is een aandoening die wordt gekenmerkt door spierstijfheid (een toename van de spiertonus) en onwillekeurige spiercontracties. Spasticiteit kan optreden als gevolg van schade aan de hersenen of het ruggenmerg, waardoor de normale signalen die de beweging van de spieren controleren, verstoord raken.
De symptomen van spasticiteit kunnen variëren afhankelijk van de ernst van de aandoening. In lichte gevallen kan spasticiteit alleen een lichte toename van de spierspanning veroorzaken en is dit alleen merkbaar als het aangedane ledemaat wordt bewogen. In ernstigere gevallen kan spasticiteit leiden tot spierstijfheid, spasmen, stijfheid en involontaire contracties, waardoor het moeilijk is om het betreffende ledemaat te bewegen. Dit kan leiden tot problemen met activiteiten in het dagelijks leven, zoals aankleden, koken en baden. Spasticiteit kan ook pijn en ongemak veroorzaken, het risico op vallen en andere verwondingen vergroten en de integratie in de maatschappij verminderen.
Spasticiteit kan leiden tot problemen met lopen en het gebruik van de handen, waardoor het dagelijks leven drastisch wordt beïnvloed. Mensen met spasticiteit kunnen aan een of meer van de volgende aandoeningen lijden:
- abnormale houding
- gebalde vuist of vingers
- gevouwen arm
- puntige of afhangende voet
- gekrulde tenen
- stijfheid (hypertonie) in het aangedane ledemaat
- gewrichtscontractuur en vervormingen
- Spierspasmen en clonus
Oorzaken
Spasticiteit kan voorkomen bij mensen met verschillende neurologische aandoeningenzoals beroerte, multiple sclerose (MS), ruggenmergletsel en hersenverlamming.
Spasticiteit na een beroerte is een veel voorkomende complicatie van een beroerte, die tot 40% van de overlevenden van een beroerte treft. Het treedt op wanneer het deel van de hersenen dat de spierbeweging regelt beschadigd is, wat leidt tot een onbalans in de spiertonus. Dit kan leiden tot stijve, strakke spieren die moeilijk te bewegen zijn en pijn en ongemak kunnen veroorzaken. Spasticiteit na een beroerte kan elk deel van het lichaam treffen, maar komt het meest voor in de armen en benen.
Multiple sclerose is een andere neurologische aandoening die spasticiteit kan veroorzaken. Bij MS valt het immuunsysteem de myelineschede aan die de zenuwvezels omhult, wat leidt tot beschadiging en verstoring van zenuwsignalen. Dit kan leiden tot een breed scala aan symptomen, waaronder spasticiteit. Sterker nog, Ongeveer 60 tot 84% van de MS-patiënten kan last hebben van spasticiteit. op een bepaald moment in het ziekteverloop. Spasticiteit bij MS kan de benen, armen en andere lichaamsdelen aantasten en kan ook pijn en vermoeidheid veroorzaken.
Cerebrale parese is een aandoening die de spierspanning, beweging en coördinatie aantast en wordt veroorzaakt door schade aan de zich ontwikkelende hersenen. Spasticiteit is een van de meest voorkomende symptomen van cerebrale parese, komt voor bij meer dan 80% van de mensen met de aandoening. Bij cerebrale parese kan spasticiteit de armen, benen en andere lichaamsdelen aantasten en ook problemen veroorzaken met spreken en slikken.
De oorzaken van spasticiteit kunnen complex zijn en zijn afhankelijk van de onderliggende aandoening. In het geval van spasticiteit na een beroerte wordt gedacht dat het wordt veroorzaakt door schade aan de motorische cortex van de hersenen, die de beweging van de spieren regelt. Een abnormale toename van de spierspanning is meestal het gevolg van een beschadiging van de zenuwbanen (laesie langs de pyramidale tractus of de extrapyramidale vezels), wat kan leiden tot een overdrijving van de strekreflex (overprikkelbaarheid van spierspoeltjes en hun feedbacklus naar α-motoneuronen).
Behandelingen
De behandeling van spasticiteit varieert afhankelijk van de onderliggende aandoening en de ernst van de symptomen. In sommige gevallen kunnen fysiotherapie, ergotherapie en neuromusculaire elektrische stimulatie helpen om de spierstijfheid te verminderen en het bewegingsbereik te verbeteren. Rekoefeningen kunnen ook helpen om de spierstijfheid te verminderen en de flexibiliteit te verbeteren.
Het gebruik van spalken of orthesen kan ook worden gebruikt om te helpen bij het uitvoeren van bepaalde dagelijkse taken, het voorkomen van contracturen, het verbeteren van de mobiliteit of de pijn en spierspanning. Toch zijn de beschikbaarheid en effectiviteit van deze hulpmiddelen nog onvoldoende.
In ernstigere gevallen kunnen medicijnen zoals spierverslappers (bijv. baclofen en tizanidine) of botulinetoxine-injecties kunnen worden gebruikt om spasticiteit onder controle te krijgen. Deze medicijnen blokkeren de signalen die spiersamentrekkingen veroorzaken, waardoor de spierspanning en stijfheid afnemen.
In sommige gevallen kunnen chirurgische ingrepen worden overwogen om spasticiteit te behandelen. Dit kunnen ingrepen zijn zoals neurectomie, rhizotomie en myelotomieom de spanning op de pezen en spieren los te laten.
Het is belangrijk op te merken dat behandeling spasticiteit kan helpen beheersen, maar de symptomen niet volledig kan wegnemen. Spasticiteit kan een chronische aandoening zijn en sommige mensen hebben voortdurende behandeling nodig om hun klachten onder controle te houden en hun kwaliteit van leven te behouden. Leven met spasticiteit kan een uitdaging zijn en het is belangrijk dat mensen met spasticiteit toegang hebben tot uitgebreide zorg die zowel op hun lichamelijke als emotionele behoeften is gericht.
